Wat is de overeenkomst tussen puppy’s en perfectionisme?

Kortgeleden kreeg mijn hond puppy’s.

Ik verwachtte van mezelf, dat ik ook nog wel wat voor mijn coaching praktijk kon doen. Naast ‘natuurlijk’ dag en nacht de hondjes in gaten te houden. Stand-by zijn. Ik voelde me schuldig toen dat toch niet helemaal lukte.

Een vriendin zei: “Jij legt de lat wel hoog voor jezelf!”

Maar ik vond het niet ‘de lat hoog leggen’.

Ik vond het gewoon, normaal.

Je doet wat je moet doen.

Zeker voor de mensen (en dieren) waar je de verantwoordelijkheid voor hebt.

Ook al ben je moe…

Dat zette me aan het denken: wat is eigenlijk de lat ‘te’ hoog leggen?

En doe ik dat ook?

Perfectionisme is: de lat te hoog leggen

Volgens van dale is de lat te hoog leggen: te hoge eisen stellen.

Dat kan dus aan jezelf zijn of aan anderen. De lat hoger leggen of te hoog.

Maar wat is ‘te’ hoog?

Wanneer ligt de lat te hoog?

Als ik er als praktische coach over nadenk is de lat te hoog leggen; zulke hoge eisen stellen dat ik er niet bij kan (letterlijk), er niet aan kan voldoen.

Het gaat mijn fysieke vermogens te boven.

Ik kan die natuurlijk een beetje oprekken.

Ik kan een trapje gebruiken. Of een hoge trap.

Op zich is er niets mis mee om de ledematen te strekken.

Bij Nederland in beweging wordt dit gestimuleerd. Een actieve houding wordt sterk aanbevolen. Dit houdt in: de schouders naar achteren, kin op je borst en handpalmen naar voren. Dit voorkomt veel problemen.

Dan kun je de armen hoger in de lucht krijgen.
Het zorgt ervoor dat jij letterlijk niet in elkaar zakt.
Waarschijnlijk kun je dan ook de lat hoger leggen, denk ik.
Het zorgt ervoor dat je figuurlijk niet in elkaar zakt.

Maar wat is te hoog?

Daarvoor moet je, denk ik, heel goed naar de persoon en situatie kijken.

Het is heel persoonlijk. Het hangt af van de lengte van je armen (je vermogens)…😊

Ik persoonlijk, ben lang en heb lange armen, waardoor ik de lat wel wat hoger kan leggen….

Een beetje strekken is heel goed, maar overstrekken niet. Vooral niet op de langere termijn.
Dit alles vraagt om een balans (vergelijk het bijvoorbeeld met een elastiekje), want een burn-out ligt daarbij op de loer.

De lat kan ook te laag liggen

De balans is best moeilijk te bepalen. Want naast kans op burn-out bestaat er ook zoiets als een bore-out. Dit schijnt even gevaarlijk te zijn. Bij een bore-out is het zo dat mensen niet voldoende uitgedaagd worden. Mensen die de lat helemaal niet hoog leggen, dit is ook niet gezond.

Een beetje strekken is goed. Overstrekken niet. ‘Onder’strekken evenmin.
Het is zoeken naar een balans.

Perfectionisme – te hoge eisen stellen aan jezelf

Bij de zorg voor puppy’s, ging het over wat reëel is om van jezelf te verwachten.

Over het combineren van de zorg voor moederhond en 10 puppy’s met mijn coachpraktijk. Ik had de agenda eerst leeg geveegd, maar toen ik naast de werpkist zat, een paar dagen later, vond ik dat ik best weer wat kon doen. Zelfs al was ik moe vanwege het tekort aan nachtrust. 

Anderen herinnerden me eraan, dat ik daarin de lat te hoog legde.

Door ondanks de gebroken nachten wel te verwachten, dat je gewoon overdag je dingen doet, in plaats van rustig een boekje te gaan lezen of met het hoofd in de zon en de voeten omhoog.

Door jezelf de schuld te geven en gevoel van falen te hebben, als een pup niet levensvatbaar is.

Door te verwachten dat je wel door kunt met alles, ondanks dat je door de natuur wordt stilgezet.

Hoe weet je of je jezelf overvraagt?

Anderen kunnen je er dus op wijzen.
Maar je kunt zelf ook merken dat je de lat te hoog legt. Jezelf overvraagt.

Dat is een kwestie van goed voelen.

• Wat is de situatie?
• Wat is mogelijk en reëel?
• Kan ik erbij (fysiek en mentaal)

Of moet ik de lat iets lager leggen nu. Tenminste op dit punt.
Niet alle ballen in de lucht houden.

Hoe erg is het nu echt wat er is gebeurd, of juist niet gebeurd?

Het vraagt om goede sensoren bij jezelf (zie 15 tips) en het kennen van je grenzen (zie blog).

Daar ga je snel overheen als je de lat hoog legt voor jezelf.
Als het niet zo lukt, doe je er gewoon een stapje bij.

Of een trapje….

Je doet extra je best. Dat is prima. Als het maar niet boven je vermogen gaat en boven wat gezond voor je is. Zonder dat je luistert naar je lijf en je emoties en gevoel accepteert.

Luisteren naar je lijf en gevoel: kost of geeft het energie?

Goed luisteren en kijken dus. Hoe is het nu met me?

Moet ik me even uitrekken en lekker actief worden? Is het nu lekker om een stapje erbij te doen? Krijg ik er energie van?

Of heb ik nu nodig dat ik even ontspan en de spieren rust geef, zodat ze later weer meer kunnen doen? Kost het me nu teveel energie?

Voor wie is dit extra lastig?

Zorgzame types hebben de lat ook vaak hoog voor zichzelf. HSP-mensen speciaal. Hun perfecte externe antenne is beter dan hun interne antenne. Dat is hier een extra handicap. Zij zien wat er nodig is, wat er ontbreekt. Dus zijn ze nooit klaar.

Is het verkeerd om te streven naar perfectie?

Mijn neef heeft een start-up, veel bezig met LEAN (zoveel mogelijk verspilling voorkomen, van bijvoorbeeld tijd, geld, mensen, materiaal). Hij zei op mijn vraag naar zijn perfectionisme: ik streef wel naar perfectie!

Hij legt de lat hoog. Hij wil groot worden met zijn nieuwe app, groter en beter dan de grote jongens…                                 

Hij heeft het over continue evalueren en verbeteren.

Maar hij ziet de valkuil van verbeteren en stilstaan: “Je moet wel (door)gaan, (gáán),  dingen ‘releasen’, want je denkt dat het een goed idee is. Maar als het niet aanslaat en je hebt alle energie er ingestoken, dan is het jammer van al je tijd. Verloren energie.”

Dus doorgaan en daarna verbeteren (op basis van reacties).

Ik moet hierbij denken aan de 80-20 regel. Dat er vaak 80% van de energie gaat zitten in het afmaken/ perfectioneren van iets, in 20% van het geheel.

Is perfectionisme een kwaliteit of een valkuil?

De vraag blijft of het goed is om te streven naar perfectie of volmaaktheid (perfectionistisch te zijn dus).  

Mijn neef had het over streven naar perfectie. Maar het is de vraag of dat perfectionisme is of streven om het beste eruit te halen, het beste proberen te bereiken. Ik denk het laatste.

Ik werk graag met kernkwaliteiten. Dat geeft vaak veel inzicht.

De vraag is dan: is perfectionisme een kwaliteit of een valkuil (teveel van het goede)

Positief en negatief perfectionisme?

Sommigen zeggen dat er positief en negatief perfectionisme is.

Dat perfectionisme niet altijd teveel van het goede is, niet altijd de lat te hoog legt.

Stel dat perfectionisme ook een kwaliteit kan zijn. Wat is dan de valkuil (te veel van het goede)? Meer dan perfectionistisch? Daarom denk ik dat het sowieso een valkuil is. Net als de lat te hoog leggen.

Kwaliteit: De lat hoog leggen	Valkuil: De lat te hoog leggen
Allergie: De lat te laag leggen	Uitdaging: De lat lager leggen op een punt

In dit simpele schema wordt het, vind ik, zelf wel duidelijk.

Je kunt ook andere woorden gebruiken.

Kwaliteit Gedreven Kwaliteitsgericht Het beste eruit willen halen – uit jezelf of je product of je bedrijf Consciëntieus/ gewetensvol Accuraat/ nauwkeurig Betrokken/ sociaal	Valkuil             Perfectionisme
Allergie Laat maar waaien Nonchalant	Uitdaging Loslaten Relativeren Bewustwording imperfectie Zelfcompassie Leren van fouten

Mensen met neiging tot ‘de lat hoog leggen’, hebben prachtige kwaliteiten.

Valkuil is wel: perfectionisme.

Maar als je jezelf de uitdagingen aanleert, wordt het een prachtige combinatie in jou. Ben jij beter in balans. Kun je ook optimaal gebruik maken van je kwaliteiten en wordt je niet gehinderd door je valkuil.

In stress kunnen mensen in hun allergie schieten. Zodat ze zelfs de neiging hebben van “wat maakt het allemaal uit? Het wordt toch niet perfect. Het is toch nooit goed genoeg. Dus ik hoef er ook geen moeite voor doen.”  Daarvoor zijn het aanleren en aangaan van de uitdagingen ook erg belangrijk.

Imperfectie is realistischer en mooier

Perfectie bestaat ook niet. Volmaaktheid evenmin, tenminste niet hier. Niet nu.

Het kan ook helemaal anders, er zijn mensen die vinden dat imperfectie mooier is. Een bekend voorbeeld is Brene Brown: ‘De moed van imperfectie’.

Je kunt in ieder geval meer leren van imperfectie,  met een growth mindset (gericht op groei) in plaats van een fixed (statische) mindset.

Hoe ga je om met perfectionisme – 7 tips

Hoe ga je om met je neiging om de lat te hoog te leggen?
Wat als je dingen goed wilt doen, zo goed mogelijk en daarbij de neiging hebt tot perfectionisme?

Eigenlijk zitten in de uitdagingen al de leerpunten. We lopen ze even langs.

1.     Loslaten

Op tijd loslaten dus. Letterlijk. Anders wordt het heel zwaar.

Loslaten van iets wat niet perfect was. Wat fout is gegaan. Maar waar je niets meer aan kunt veranderen.

Of iets waar je sowieso geen controle over had. Wat bij een ander lag.

Voorbeeld: Hoe zwaar is de lat?

Zoals iemand die het had over burn-out: hoe zwaar is het glas water? Dat hangt niet af van het gewicht van het glas, maar van de tijd dat je hem vasthoudt! Als je het glas een week omhoog houdt wordt het te zwaar! Zo gaat het ook met de lat. Je moet het op tijd loslaten.

2. Leren van ritme in de natuur

Net als de wet van de zwaartekracht zit er in de natuur ook een element van afwisseling.

De ademhaling lukt ook niet alleen met inademen. Er volgt altijd uitademing, ontspanning, loslaten. Ook de natuur is vol van afwisseling. Dag en nacht. Seizoenen. Eb en vloed.

Even de lat hoog houden, bijvoorbeeld voor een foto, is geen probleem. Maar het probleem zit in de duur van de actie en het gebrek aan afwisseling met beweging naar beneden.

3.     Relativeren

Relativeren is volgens de Van Dale: op het betrekkelijke van iets wijzen.

Je kunt jezelf hier ook op wijzen.

Iets is betrekkelijk, als je het van een afstandje, in het grotere geheel bekijkt.
– Wat is er nu precies gebeurd?
– Hoe erg is het nu echt wat er is gebeurd, of juist niet gebeurd?
– En hoe erg is het dan als iets niet helemaal perfect is?
– Hoe verhoudt zich het ene ding dat fout ging ten opzichte van de 99 dingen die goed gingen?

Humor is hierbij ook belangrijk: kunnen lachen als je een keer een bal laat vallen?

4.    Bewustwording imperfectie

Je kunt wel streven naar perfectie. Het beste eruit halen.

Maar de wereld is niet perfect. Jij bent niet perfect.

En dat is helemaal niet erg. Het is zelfs mooi. Zeker met het ouder worden.

Er is een Japanse filosofie die hier vanuit gaat. Maar je kunt dichter bij huis blijven.

Tevredenheid met wat je hebt.

Goed is goed genoeg.

Het hoeft niet perfect.

Je hoeft niet altijd en overal het beste uit jezelf halen.

Het maximale, alle dagen van het jaar.

Genieten van wat er is, niet vooral letten op wat er niet is, of wat beter kan.

In feite is perfectie saai en vaak hetzelfde. Kijk bijvoorbeeld naar al die botox-gezichten.

Mooie gezichten zijn perfect symmetrisch, maar niet altijd het mooist.
Verweerde oude gezichten maken je nieuwsgierig naar het verhaal.

5.     Leren van fouten

Je leert meer van imperfectie dan van perfectie en dat is belangrijk voor je brein.

Tenminste als je een mindset hebt, dat openstaat voor groei (‘Growth-mindset’).

Een ‘fixed mindset’ houdt niet van fouten en van groei en lering daardoor.

6.     Zelfcompassie

Wat er ten grondslag aan al de andere dingen ligt is misschien wel: zelfcompassie.

Perfectionisme is vaak een kwestie van angst en gebrek aan zelfvertrouwen.

“Wees een beetje lief voor jezelf.”, zei iemand tegen mij toen ik net het nest puppy’s had.

Dus: wees een beetje mild en niet te streng.

Wanneer je de hoogte van de lat bepaalt.

Als je bepaalt op welk terrein (welke lat) je hoge eisen aan jezelf wilt stellen.

Als je constateert, dat je niet voldoet aan je eigen eisen.

Of als iets niet lukt wat je wel graag wilt.
Dan is fouten maken niet hetzelfde als falen.

Neem niet een verantwoordelijkheid op je die niet van jou is.
Dan heb je je best gedaan en ben je niet verantwoordelijk als het toch niet is gelukt. Kun je jezelf vergeven.

7. Geniet!

Het ergste vind ik dat perfectionisten niet kunnen genieten zolang het niet perfect is.
Wat het dus nooit is…
Ik vind het triest.

We kunnen daarin leren van andere culturen.
Zoals in Afrika. Daar kunnen mensen beter genieten.
Leven in het moment. In plaats van steeds druk met iets bereiken, streven naar…

Test perfectionisme -ben ik een perfectionist?

Ik blijk op bepaalde punten wel een perfectionist.

Ben jij benieuwd of je een perfectionist bent, waarin, en wat je kunt doen?

Wil je er eens over sparen? Dat kan. Hier.