“Zorg goed voor jezelf!” Dit werd na het overlijden van mijn moeder vaak tegen mij gezegd. Ook nu wordt het weer gezegd, maar nu vraag ik door: Hoe moet dat? Hoe doe ik dat? Ook wordt het aan me gevraagd of ik het zelf doe, goed zorgen voor mezelf. Die vraag zette mij zelf ook weer aan tot reflectie en onderzoek.

Hoe zorg je goed voor jezelf?

Op de vraag “Hoe doe je dat?” krijg ik geen antwoord; de adviseur moet er ook over nadenken. Ik vind het zelf ook niet zo eenvoudig om daar een (kort) antwoord op te geven. En sinds ik er meer mee bezig ben en anderen vraag (als ze voor anderen zorgen): “wie zorg er voor jou?” is het antwoord steevast: “goede vraag!”.

“Zorg je zelf goed voor jezelf?”

Toen kreeg ik laatst de vraag zelf ook weer terug. We waren in gesprek over zorgen voor jezelf, hoe belangrijk, hoe moeilijk ook). En mijn gesprekspartner vroeg: “Doe je het zelf?” Toen was mijn eerste antwoord ook: ‘goede vraag!’

Mijn antwoord

Mijn antwoord is denk ik: deels. Ik heb van mijn osteopaat geleerd te luisteren naar wat mijn lichaam nodig heeft. Dit vind ik nog niet zo simpel, omdat ik er vaak aan voorbij gegaan ben. Maar ik let op mijn voeding (voeding, geen vulling…); ik neem voldoende rust en ontspanning (zie foto); ik let erop dat ik voldoende slaap krijg. Ik probeer elke dag te zwemmen en ik loop met mijn honden. Voor zover mijn fysieke intelligentie (die signaleert wanneer mijn lichaam voeding, rust, ontspanning, beweging nodig heeft). Ik merk het op als ik moe, onrustig of slaperig ben.

zorg goed voor jezelf -geniet van kleine gewone dingen hondje tuin bloemen

Aspecten van zorg voor jezelf

Maar er is meer. Er worden vaak 4 aspecten van intelligentie omschreven. Ik beschouw ze als aspecten van zorg voor jezelf.

Naast de FQ (fysieke intelligentie, kunnen luisteren naar de signalen van je lichaam) is er ook de IQ (de rationele intelligentie), de EQ (het omgaan met en bewust zijn van je emoties door zelfexpressie, zelfkennis en empathie) en de SQ (het vermogen om te handelen vanuit zingeving en bezieling: wie zijn we werkelijk en welke levensweg of missie hebben we). Hiervoor heb ik een online programma gemaakt: in 7 stappen jezelf ontdekken.

de 7 stappen om jezelf te ontdekken bij Louter Annet

Sommigen onderscheiden nog een 5e niveau van intelligentie: de CQ, creatieve intelligentie, het gebruik van je andere hersenhelft voor creativiteit, out of the box denken, het kind in je (spelende element) gebruiken en toestaan. Dit spreekt mij als creatieveling ook erg aan.
Het idee is dat je alle aspecten aandacht moet geven om in balans te zijn (en dus goed voor jezelf te zorgen).

Wat mij betreft was er dus vooral aandacht voor de IQ, SQ en de EQ, maar bleef de FQ wat achter. Ook heeft de EQ een deuk gekregen, vanwege het kapotgaan van een relatie. Ook heb ik tijd voor mezelf nodig (FQ vind ik heerlijk), maar dat gaat soms ten koste van mijn sociale contacten, die ik wel nodig heb, ook vanwege het kunnen sparren en daardoor de vele gedachten ordenen.

Moet een coach zelf perfect voor zichzelf zorgen?

Maar omdat ik niet perfect voor mezelf zorg, kan ik dan anderen daarin wel coachen?

Dat is een bekend misverstand, alsof een coach eerst alles zelf goed moet kunnen. Natuurlijk moet een coach wel tot op zekere hoogte voor zichzelf zorgen en in ieder geval bewust zijn waar hij of zij dat nog niet altijd goed doet.

Ik vergelijk het met een voetbalcoach. Deze kan zelf wel een beetje voetballen, maar hij hoeft het niet zo goed te kunnen als de voetballers zelf. Het is zijn taak te zien waar de talenten en de verbetermogelijkheden van de voetballers liggen en ze daarop te attenderen en te trainen.

Zo is het ook bij een ‘gewone’ coach. Die ziet dingen bij de coachee (gecoachte) die deze zelf niet ziet (iedereen heeft een blinde vlek) en kan de ander bevragen, ook (of juist!) op punten waarvan je zelf weet dat ze lastig zijn.

Ik moet allereerst zelf mijn adviezen opvolgen. Ik praat allereerst tegen mezelf.

De coach moet ook bij het coachen goed voor zichzelf zorgen

Voor de coach en het goed coachen is het wel van belang dat de coach goed voor zichzelf zorgt voor en tijdens de coachsessie. Het gaat dan om vragen als:

– Heb je voldoende energie, tijd en zin om er te zijn voor de ander en goed te luisteren en de ander te zien?
– Weet je van ophouden? Stop je op tijd?
– Hoe voel je je bij de ander en tijdens het gesprek?
– Wat zijn je eigen ervaringen bij het thema?
– Welke emoties, gedachten, gevoelens, weerstanden, allergieën komen bij je op?

Als de coach hierin goed voor zichzelf zorgt, zorgt hij ook goed voor de coachee. Anders niet. De coach is zelf zijn of haar belangrijkste instrument. Je kunt ook zeggen het enige, ook al heb je wel wat methodieken in je gereedschapskist. Deze zijn ook onderdeel van jezelf geworden. Vandaar ook de keuze van de naam van mijn praktijk: Louter Annet, met een woordspeling op mijn achternaam?.

logo louter annet oog voor jouw talent

Voor wie en wanneer is zorgen voor jezelf een issue?

Zorgen voor jezelf is een issue als je bent stilgezet door een life changing event of als je moeilijk jezelf stil kunt zetten.

zorg goed voor jezelf is niet makkelijk na life changing event

Als je bent stilgezet door een life changing event gaat daar alle aandacht naar uit. Dit kan verlies zijn van een geliefde, een partner, een kind, een ouder. Maar ook verlies van gezondheid, baan, mogelijkheden kan er zo inhakken dat je alles opnieuw moet uitvinden, ook hoe je voor jezelf moet zorgen. Soms kan het zelfs zo zijn dat een ander even voor je moet zorgen.

Wat was het heerlijk toen op de avond van begrafenis van mijn moeder een krat met een pan macaroni, een salade en zelfs een toetje voor de deur stond! Dit was van iemand die heel goed voor anderen zorgt. Tegelijk is dat iemand van de categorie voor wie zorgen voor zichzelf een heel ander verhaal is.

Zorgen voor jezelf is structureel vooral een lastig ding als je het moeilijk vindt om jezelf stil te zetten of stil te staan bij jezelf. Dit kan gebeuren doordat een van volgende eigenschappen van toepassing op je is:

– Je voelt heel goed aan wat een ander nodig heeft (misschien ben je zelfs wel een HSP). Je hebt in ieder geval een goede antenne naar andere toe. Dit is een geweldige kwaliteit (zie boven, het voorbeeld van de pan met macaroni). Je zorgt geweldig voor anderen.

Maar de andere kant of de schaduwkant, de valkuil, is dat je voelsprieten naar binnen niet zo goed zijn ontwikkeld. Dat je niet let op wat jezelf nodig hebt en dit op den duur ook helemaal niet meer voelt of weet.

– Je bent gedreven en enthousiast voor een project, een goede zaak of je baan c.q. bedrijf. Prachtig, want er komt iets moois tot stand en mensen zullen blij mee zijn. Jij geniet er ook van.

Maar het risico is dat je er zo in op gaat dat je niet voelt welke (waarschuwings!)signalen je lichaam uitzendt.

“Zorgen voor jezelf is toch egoïstisch?”

Zorg voor jezelf kan voor een zorgzaam iemand aanvoelen als egoïstisch en dus negatief. Je weet bijvoorbeeld dat je moeder alleen in het verzorgingshuis zit en je hebt een vrije avond. Mag je op een mooie zomerdag een boek gaan zitten lezen of ga je toch nog even naar je moeder? Omdat je het zielig voor haar vindt bij voorbeeld dat ze alleen zit.

is zorgen voor jezelf egoistisch, bv als je tijd neemt voor jezelf als er ook iets anders kan gedaan -louter annet oog voor jouw talent

Tijdens de opleiding tot verpleegkunde A die ik in 1984 startte leerde ik niet zoveel over zorgen voor jezelf. Wel kregen we mensendieck (houdingsleer) bij de theorie. Maar in de praktijk was het zeker geen onderdeel van wat geleerd werd, ook geen onderwerp bij het functioneringsgesprek. Eerst werd zelfs nog gerookt tijdens de nachtdienst, en je kon niet weg en de roker ook niet, dus….

Later leerde ik ergens anders dat voor jezelf zorgen een voorwaarde is voor het goed kunnen zorgen voor een ander. Het is dus niet egoïstisch! Juist niet. Maar zo voelt het voor zorgzame mensen vaak (nog lang) niet.

Zorgen voor mensen in de zorg

verpleegkunde en andere zorgopleiding- was in verleden weinig aandacht voor zelfzorg. louter annet- oog voor jouw talent

Gelukkig is in de zorg steeds meer aandacht voor de persoon van de zorgverlener, en het noodzakelijk onderhoud hieraan. Dit is ook omdat werkgevers merken dat de wal het schip keert en dus iets aan ‘duurzame inzetbaarheid’ moeten doen.

Het begon denk ik met verplaatsingstechnieken en hulpmiddelen in plaats van tiltechnieken. Daarna kwamen de stoelmassages (heerlijk voor nek, rug, schouders, armen), workshops over werkdruk en grenzen stellen; training hartcoherentie (over het belang van goede, rustiger ademhaling voor je gezondheid en welzijn).

Coaching voor mensen die zorgen voor anderen

Ook hebben sommige ziekenhuizen eindelijk het belang van coaching ontdekt. Alleen al het feit dat iemand vraagt hoe het met jezelf gaat ontroert en raakt veel (oudere) collega’s diep! Ik merk het ook als ik vraag; en wie zorgt er voor jou?!

En dat terwijl zorg een mensenbedrijf is, waarbij de mensen de belangrijkste factor zijn voor het leveren van zorg.

Nu ik fysiek niet meer zelf in de zorg kan werken, kan ik wel zorg leveren aan mensen die zorgen. Ook kan ik hen leren om goed voor zichzelf te zorgen. Mee omdat ik daar studie van heb gemaakt en ook omdat ik daar door schade en schande zelf achter ben gekomen. Ik gun anderen die kennis en vaardigheden ook.

Als je dat wilt, kan ik met jou in een gratis sessie ontdekken hoe goed jij voor jezelf zorgt en hoe je dat zou kunnen verbeteren. Het zou kunnen dat jouw talent echt zorg is (maar dat je bv autonomie of goedkeuring mist) of dat je het doet omdat je er goedkeuring voor kreeg of omdat je vond dat het zo hoorde.

15 tips om goed voor jezelf te zorgen

Hieronder dus de tips waarvan ik geleerd heb (en nog aan het leren ben) dat ze helpen bij het goed voor jezelf zorgen. Ik geef de tips dus ook nog steeds aan mezelf. En ik hoop dat jij er net zo veel aan hebt.

1. Neem de noodzakelijke dosis natuur (minimaal 2 uur per week)

Kortgeleden is een onderzoek in de Guardian gepubliceerd dat een dosis van 2 uur natuur per week een significante invloed heeft op je gezondheid. Je hoeft dan niets te doen (beter juist om niets te doen!). De rust daalt automatisch over je neer. Dit moet je ervaren. Bij voorbeeld door een keer voor anker te gaan op het meer op een stille avond, of bij het water te gaan zitten.

2. Zorg voor je rust om je heen

Bekend is de uitdrukking “een opgeruimd huis geeft een opgeruimd hoofd”. Als je je spullen minimaliseert kun je maximaal aandacht geven aan wat er echt toe doet in je leven. En wie!

3. Schrijf je gedachten en gevoelens op

Heel nuttig is het opschrijven (ongecensureerd) van je gedachten en gevoelens. Door het opschrijven orden je je gedachten en krijgen ze vorm. Zo kun je reflecteren op je leven. Zo kun je ook achter de minder bewuste onderdelen van jezelf komen.

4. Focus af en toe op een langzamere ademhaling

Ik ben een nuchtere Noorderling en was nooit zo van de mindfulness en dat soort dingen. Dit vond ik te zweverig en ik kon er niet zoveel mee. Maar is leerde dat het fysiek zo is dat bij een rustiger ademhaling ook je bloeddruk en hartslag daalt. Je wordt dus helemaal rustiger als je langzamer ademhaalt. Dit helpt mij ook goed bij het in slaap komen.

5. Blok tijd tussen afspraken in je agenda

Een hele simpele tip maar heel effectief is om een kwartier tijd tussen je afspraken te plannen. Zo rol je niet van het een in het ander. Vaak is ¾ uur meeting ook nog beter dan een heel uur. En dit geeft je tegelijk de mogelijkheid om even terug te kijken, afspraken op te schrijven, of dingen die je geleerd hebt en wilt onthouden.

Op een hoger niveau is hersteltijd tussen werkblokken belangrijk. Dit wordt ook als je ouder wordt steeds belangrijker. Dus blok tijd in je agenda om te niksen, te lummelen. Heel nuttig in de zorg voor jezelf. Om te herstellen.

6. Accepteer en houd van jezelf

Zorg goed voor jezelf door jezelf te accepteren en met compassie te benaderen, zoals je een ander benadert. We hebben tijdens de coachingopleiding een dag met Walter Berghoef gehad. Daarin hebben we geoefend hoe het is om in een ruimte te komen waarin ieder welwillend naar je kijkt. En ook als iedereen kritisch naar je kijkt. Het verschil is enorm! Dus kijk ook welwillend naar jezelf (met alles wat er aan mankeert, dat zegt namelijk juist ook iets over je kwaliteiten). Het zal je goed doen!

zorgen voor jezelf is ook af en toe niets doen, en toch houden van jezelf. er gewoon zijn. louter annet -oog voor jouw talent

7. Zorg voor jezelf met goede voeding

Zorgen voor jezelf begint misschien wel met goede voeding. Als je jezelf goed voedt, voorzie je de motor van goede brandstof. Zonder brandstof (of elektrische energie) kom je niet vooruit. Goede voeding is wat anders als goede vulling en herken je grofweg aan alles wat niet is ingepakt….

8. Pleeg onderhoud aan jezelf

Naast brandstof heeft je materiaal ook af en toe een goede onderhoudsbeurt nodig. Waarschijnlijk geeft je je auto elk jaar een onderhoudsbeurt (groot of klein). Je huis zal af en toe geverfd moeten worden. Je garderobe zul je af en toe bijvullen.

Maar geldt dit ook voor jezelf als je belangrijkste materiaal? Hoeveel investeer je daarin? Om de verborgen gekregen en kansen te ontdekken? Het betaalt zich uit! Het scheelt tijd en kosten aan brokken/schade. Het voorkomt dat je motor verhit, vastloopt of droogloopt.

9. Ga lekker slapen!

Slaap is een belangrijk mechanisme van het lichaam om te herstellen. Een prachtig systeem. Maak er gebruik van. Ga lekker slapen als je merkt dat je slaperig bent! Dat is nog best een kunst om aan te voelen vind ik. Regelmaat is hier ook goed in. Ik weet dat dit lastig is als je nachtdiensten hebt!

Maar anders: maak nog een wandeling (niet echt sporten voor het slapen) om in rustmodus te komen. Alcohol is geen slaapmutsje, je wordt er juist wakkerder van. Je mag wel een ontspannen film kijken. Blauw licht schijnt niet het probleem te zijn voor het slapen, wel het ingespannen bezig zijn.

10. Onderhoud goede contacten

Goede contacten onderhouden is ook zelfzorg. Een mens is een sociaal wezen. Sommige mensen (waaronder ik zelf) krijgen hun gedachten op een rijtje door ze te delen. Ook is het goed voor jezelf om niet alleen met jezelf bezig te zijn. Het is gezond om te geven aan anderen. Soms kun je met mensen lachen. Dit is heel gezond. Je leert dingen over jezelf. Anderen kunnen je ontdekken aan je blinde vlek.

11. Luister naar de signalen van je lichaam

Het lichaam geeft waarschuwingssignalen af als er gevaar dreigt. Het zegt eigenlijk: stop, want als je zo doorgaat gaat het mis! Vergelijk het met een dashboardlampje of een rammelend geluid. Het is goed om naar de signalen te luisteren, en niet maar weer een pijnstiller te nemen. Heb je pijn? Ben je moe? Voel je je onrustig of opgejaagd? Ben je verdrietig? Mag je dat zijn? Weet je hoe het komt? Is het nodig om er wat aan te doen?

Mentale en fysieke pijn is een overlevingsmechanisme. Maar wat gebeurt er als je het negeert? Daarbij stilstaan is zorgen voor jezelf. Dat is best moeilijk als je dat nooit hebt gedaan, dan moet je dat echt weer opnieuw leren voelen.

12. Wees tevreden met wat je hebt

Het is eigenlijk een heel simpele tip: wees tevreden met wat je hebt. Dan zorg je voor jezelf. Je hoeft niet aldoor meer. Dat geeft heel veel rust en bespaart veel tijd en energie. Je bent tevreden met wie je bent en wat je hebt. Je hoeft niets meer.

Hieraan gekoppeld is meditatie: leven in het moment, aandacht geven aan wat zich aan je voordoet.

13. Zorg voor voldoende beweging

Rust is nodig, maar voor het bewegingsapparaat (en voor hersenen) geldt: “you don’t use it, you loose it.” Rust roest in dat geval. Bewegen is goed voor de hersenen (de hypocampus wordt geactiveerd). Het geeft mentale opkikkertje. Het piekeren stopt, je maakt je hoofd leeg en het emotionele, associatieve brein krijgt nu de kans.

14. Neem tijd voor jezelf

Veel van de tips hebben met deze laatste tip te maken: neem tijd voor jezelf, om te bewegen, om te voelen wat je lichaam (en geest/ziel) nodig hebben, om te luisteren naar de signalen, om tot rust en tot jezelf te komen.

Soms is het nodig om die ruimte en tijd voor jezelf duidelijk aan te geven: ‘even niet storen’ of ‘ik ben er even niet’. Zie ook foto van Justice bovenaan deze blog…

Neem tijd voor jezelf om tot jezelf te komen - tip 14 van de 15 tips om goed voor jezelf zorgen louterannet -oog voor jouw talent

15. Doe aan zelfreflectie

Het is nodig om te reflecteren: zit ik nog op de goede koers?  Zie ook het blog over levensvragen.

Conclusie

Ik begon mijn blog met te beschrijven dat zorgen voor jezelf soms lastig kan zijn, vooral in bepaalde situaties. Ik heb je 15 tips gegeven om daar vandaag nog mee te beginnen.

Heb je hierbij hulp nodig? neem contact op.

Bronnen:

http://www.exeter.ac.uk/news/research/title_720059_en.html

Share
Tweet
Share

Koekje erbij? Ja, ook deze website heeft cookies nodig om te kunnen draaien. Klik op OK of op NEE. Als je geen keuze maakt en op deze website blijft, dan ga je automatisch akkoord met de cookies.